Home Hoogbegaafd Herkenning Testen HB thuis Sociaal leven HB op school Probleemkinderen? Adresboek FAQ Goed voor een glimlach Literatuur
Onderpresteren
Inleiding onderpresteren
Onderpresteren: Wat?
Literatuur samengevat
Een Amerikaans artikel
Onderpresteren van binnenuit bekeken
Ervaringen
De vicieuze cirkel
Tips
Welbevinden
Links onderpresteren
 
Een artikel van over de oceaan: "Onderpresteren van hoogbegaafde leerlingen"
Wat volgt is de vrije vertaling van het artikel van Lesley Sword, "Underachievement in Gifted Students" , zie: giftedservices.com.au/handouts/Underachievement.doc

Enkele kenmerken van hoogbegaafde onderpresteerders: Hoogbegaafde onderpresteerders:

  • hebben een gebrek aan zelfvertrouwen
  • zijn faalangstig
  • zijn bang voor succes
  • missen academische vaardigheden
  • tonen geen volharding
  • hebben moeilijkheden om doelgericht te werken
  • hebben een negatief zelfbeeld
  • hebben een enorme nood aan aandacht
  • vermijden verantwoordelijkheid
  • hebben vaak het gevoel waardeloos te zijn
  • vermijden competitie
  • hebben negatieve gedachtepatronen: ze achten zichzelf weinig intelligent ondanks testresultaten en/of voelen zich incapabel om te kunnen slagen ondanks hun hoge intelligentie.

Wanneer ontstaat doorgaans onderpresteren?

"De primaire factor voor onderpresteren bij hoogbegaafde leerlingen
blijkt een gemis aan erkenning en ondersteuning van hun intellectuele potentieel gedurende hun eerste schooljaren te zijn."

  • Indien hoogintelligente kinderen van jongs af aan onvoldoende academische uitdagingen aangeboden krijgen, vinden ze hun werk vaak te makkelijk, geraken ze verveeld, ontwikkelen ze ontoereikende werkmethoden en hebben ze vaak negatieve gevoelens naar de school toe.
    Onderpresteren is een logische reactie op wat zij als niet lonend werk ervaren.
  • Dezelfde leerlingen die op school niet gemotiveerd geraken, tonen vaak wel een hoge intrinsieke motivatie wanneer het over hun interessegebieden buiten de school om gaat.
  • Wanneer de inhoud van de leerstof echter wel gewaagd is aan het potentieel en de mogelijkheden van het kind én voldoende uitdaging biedt, komt het hoge motivatieniveau, dat van nature aanwezig is, ook op school tot uiting.

Het gaat eerst vanzelf... en dan loopt het mis

  • In hun vroege schooljaren slagen hoogbegaafde kinderen er door hun intelligentie in om schoolwerk tot een goed einde te brengen zonder dat ze daarbij ontdekken wat het woordje ‘werk’ werkelijk inhoudt.
  • Geregeld komt het voor dat ze nagenoeg al het materiaal dat in de eerste graad wordt aangeboden al onder de knie hebben nog voor ze naar de lagere school gaan. Deze situatie zet zich voort gedurende hun jaren op de basisschool, waardoor zij zich terecht én voortdurend vervelen op school. Spijtig genoeg leren ze dat schoolwerk verwerken iets is dat zonder moeite gebeurt en leren ze zichzelf geen leerstrategieën aan.
  • Later, op het moment dat ze eindelijk geconfronteerd worden met uitdagende leerstof, merken ze dat ze nooit geleerd hebben om te studeren of door te zetten.

En... schuif-af met het zelfvertrouwen!

  • Het is voor deze leerlingen moeilijk om zelfvertrouwen op te bouwen, aangezien ze nooit geleerd hebben hoe het voelt om iets te bereiken door er echt moeite voor te doen.
  • Het is belangrijk dat kinderen al vroeg leren dat er een verband is tussen de door hen geleverde inspanning en het resultaat dat ze daardoor kunnen bekomen.
  • De kennis van dit verband brengt een gevoel van interne controle met zich mee en dit gevoel maakt het verschil tussen presterende leerlingen en onderpresteerders.
  • Het is pas door het accepteren en overwinnen van uitdagingen, dat men zelfvertrouwen opbouwt.
  • De mogelijkheid om zelfvertrouwen op te bouwen op leergebied werd onderpresteerders ontzegt, aangezien ze nooit kennis gemaakt hebben met het verband tussen proces en resultaat, tussen inspanning leveren en iets bereiken.
  • Tevens leren ze gedurende hun schoolcarrière niet wat leren ís; andere leerlingen leren dit daarentegen wel na verloop van tijd, omdat ze noodgedwongen leren om zich in te zetten voor een leerdoel.
  • Deze hoogbegaafde leerlingen leren ook niet wat het is om te moeten wedijveren met anderen, wat een ander belangrijk proces is in het opbouwen van studievaardigheden.
    Onder de povere studiegewoonten, de zwakke vaardigheden, het gebrek aan organisatie en de verdedigingstechnieken die ze zichzelf eigen gemaakt hebben, zit een gevoel van gebrek aan zelfcontrole over hun studiesuccessen.
  • Onderpresteerders geloven vaak niet dat ze hun doelen zouden kunnen bereiken mits ze harder zouden werken, ook al geven ze meteen toe dat gebrek aan inspanning de oorzaak is van hun probleem.


Gevolgen:

  • Hoogbegaafde kinderen die dit meemaken geraken gevangen in de neerwaartse spiraal van het onderpresteren. Hoe langer deze spiraal doorgaat, hoe minder capabel ze zich voelen. Ze willen het wel beter doen, maar weten niet hoe. Ze missen belangrijke leervaardigheden en soms hebben ze kennisgaten. Hun faalangst vergroot. Ze geloven steeds minder in hun eigen doeltreffendheid. Ze gaan zich hulpelozer en moedelozer voelen naarmate het gat tussen waar ze zich bevinden en waar ze zich zouden moeten bevinden wijder wordt.
  • Aanhoudend lage cijfers leiden ertoe dat ze steeds lagere verwachtingen krijgen van zichzelf. Deze lage verwachtingen leiden op hun beurt weer tot steeds minder presteren.
    De druk om uit te blinken of te slagen resulteert enkel in een gedragspatroon dat er, bewust of onbewust, op toegespitst is om het zwakke zelfbeeld, dat bedreigt wordt door faalangst, te beschermen.
  • De neerwaartse spiraal van het onderpresteren mondt uit in een staat van passiviteit die het probleem doet voortduren.
  • Onderpresteren voedt zichzelf en blijft groeien tot iets of iemand toevallig of doelgericht tussenkomt en er voor zorgt dat de spiraal weer omhoog kan gaan.
  • Het is van belang dat leerkrachten en ouders, die er aan werken om het onderpresteren van hun leerling en kind om te keren, zich realiseren dat er geen korte termijnoplossing voor onderpresteren bestaat.

Kan je dan wel iets doen?

De meest efficiënte benadering om leerlingen te helpen om meer gemotiveerd te geraken en te streven naar goede schoolresultaten, is die waarin men de leerlingen eerst en vooral uitlegt hoe deze motivationele dynamiek werkt en onderpresteren veroorzaakt. Daarna kan er in team met de leerling, leerkrachten en ouders een geschikte aanpak van het leerprobleem besproken worden.

Verder lezen op het web? zie onze link pagina over onderpresteren


© www.hoogbegaafdvlaanderen.be | Email : info@hoogbegaafdvlaanderen.be