Wat?
We hebben er allemaal mee te maken: op school worden er in de kleuterklas
schoolrijpheidstesten afgenomen. Wat wordt er getest, en wat zegt het
resultaat eigenlijk over je kind?
Hoe worden deze testen aangebracht, moet je er thuis voor "oefenen",
wie neemt deze testen af, en in welke omstandigheden.
Enne...Wat als je hoogbegaafd kind "niet schoolrijp" wordt
geacht?
Over dit soort vragen gaat deze pagina. Ze is samengesteld op basis
van verhalen van ouders, informatie her en der gevonden op websites van
scholen, documenten die aan ouders ter beschikking werden gesteld,...
Vult u gerust even aan!
We hebben het hier voornamelijk over de Toeters test, de meest gebruikte
schoolrijpheidstest in Vlaanderen (Voor Contrabas test, die wel eens als
opvolgtest aan het eidnd van het jaar wordt afgenomen: zie onderaan)
Wat moet je kind volgens de school "kennen" voor de
lagere school kan aangevat worden?
Een school verwacht van kinderen die in het eerste leerjaar terecht
gaan komen één en ander:
De kleuters moeten voldoen aan de
- schrijfvoorwaarden
- leesvoorwaarden
- rekenvoorwaarden
De kleuters moeten een mate aan
- sociale vaardigheden en
- zelfredzaamheid bezitten
Wat meten de toeters oefeningen (en wat niet)?
Asynchrone ontwikkeling bij hb kinderen: het resultaat op toeters
is wel eens sterk wisselend...
Voor kinderen met een asynchrone
ontwikkeling, zeker als het grote uitschieters naar boven betreft qua
vaardigheden zoals wel eens bij kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong
het geval is, is het soms (niet altijd, dit is individueel te bekijken,
je kan ook uitdaging geven in de kleuterklas uiteraard) aangeraden om toch
aan dat eerste leerjaar te beginnen ondanks kennelijke "tekorten"
op de toeters.
Niet zelden gaat het dan over kinderen waarvoor deskundigen een vervroegde
instap in de lagere school aanraden. Twee belangrijke ergumenten spelen
dan. Ten eerste de sterke kanten van zulk een kind. Bijvoorbeeld: het kan
al goed lezen en/of rekenen, en geeft blijk van een groot leervermogen.
Op de tweede plaats is er de psychische situatie van het kind: het verveelt
zich, wordt neerslachtig in de kleuterklas, krijgt psychosomatische klachten,....
Je moet vermijden dat kinderen die sterk staan in een aantal deelgebieden,
tegengehouden worden omwille van één zwak punt (vaak is dat
de schrijfmotoriek), want dit leidt niet zelden tot demotivatie. Tegelijk
is het van groot belang ondersteuning te bieden aan de zwakke kanten (bv
de schrijfvoorwaarden zijn nog niet vervuld: kinderen kunnen toegelaten
worden tijdelijk drukletters te blijven schrijven, of krijgen extra oefening).
Voor zulke kinderen is het even noodzakelijk handelingsplannen op te stellen
als voor kinderen die opvallend zwak zijn, waarbij er een goed evenwicht
dient gezocht te worden tussen het ondersteunen van de zwakke kanten en
ingaan op de nood aan uitdaging.
Onderdelen van de toeters
Een toeters test bestaat uit 4 onderdelen, waarvan
wordt verwacht dat de kleuter voldoende vaardigheden heeft, voor hij/zij
naar de lagere school kan gaan.
- een visueel gedeelte
- een auditief gedeelte
- raamfiguren
- rekenen
Verder wordt er ook gelet (niet gescoord) op schrijfmotroriek, pengreep,
algemenen werkhouding.
Visueel
= alles wat met ZIEN te maken heeft.
In dit onderdeel zitten een aantal leesvoorbereidende oefeningen.
Er wordt gekeken naar:
- geheugen
- zien
- synthese
- discriminatie
Ziet een kind onvoldoende dan kan het niet tot lezen komen.
Om te leren lezen moet het kind kleine verschillen leren zien, bvb. verschil
tussen b-d-p; ie-ei; o-a ,...
Ook de richting is heel belangrijk om te leren lezen én
schrijven.
Een kind moet ook leren te onthouden. Als een kindde letters
niet kan onthouden, kan het ook niet leren lezen bvb. A L S = als -->
en niet sla of las.
Inoefening: Kleuterjuffen en - meesters oefenen aan de hand
van tekeningen het leren ontdekken van kleine verschillen. Ook het geheugen
wordt zo geoefend.
Auditief
= alles wat met het GEHOOR te maken heeft.
Hier zijn vooral woordstukjes en rijmen belangrijk.
Bij woordstukjes moeten de kinderen een woord in verschillende
stukjes kunnen splitsen om ze nadien aan elkaar te kunnen plakken.
Inoefening: Mevrouw Kangoeroe is soms een goede hulp voor
de kleuterjuf of - meester. Zij springt bij elk woordstukje een keertje
(de juf doet voor: de kinderen doen na). Wat ook vaak wordt gebruikt
is de klap-techniek: de kleuterjuf of - meester zegt een woord, en klapt
bij elke lettergreep in de handen. De kinderen doen dit na. Na enige
oefening kunnen de kinderen dit ook zonder de ondersteuning van mevrouw
kangoeoe of de klappende handen.
Kunnen rijmen wordt beschouwd als één van de belangrijkste
leesvoorwaarden. Dit kan, indien een kind dit niet spontaan kan,
geleerd worden door veel te oefenen.
Lezen is spelen met letters en woorden. Rijmen is dit ook.
Het rijmen op zich is belangrijk, niet zozeer dat het bestaande woorden
zijn.
Raamfiguren
= heel correct natekenen van een figuur.
Deze opdracht zegt iets over de fijne motoriek en de ruimtelijke structuratie.
Er zijn oefeningen beschikbaar voor links- en rechtshandigen.
De aanwezigheid van een goede oog-hand-coördinatie die nodig is
om te schrijven (eerst kijken dan schrijven) wordt nagegaan evenals de
schrijfrichting: van links --> rechts. Deze oefening wordt heel
streng verbeterd.
Rekenen
De kleuters moeten een hoeveelheid tot 10 kunnen aanduiden.
Er wordt gekeken of begrippen zoals hoogste, langste, kleinste, grootste,
meer, minder, eentje meer,... gekend zijn.
Het onderdeel “conservatie” is de enige subtest die iets
zegt over schoolrijpheid.
De grote vraag is “Laten kleuters zich (niet) misleiden ?
Is dit niet het geval dan zijn ze in hun groei naar schoolrijpheid reeds
ver gevorderd. Zoja, dan hebben ze nog een weg af te leggen, maar
ze hebben nog alle tijd.
Schrijfmotoriek
Op dit onderdeel staan geen scores.
De testafnemers observeren enkele vaardigheden voor een goede schrijf-
en werkhouding:
- fijne motoriek
- schrijfrichting
- links- of rechtshandig
- tempo
- oog-handcoördinatie
- emotioneel: volhouden? nauwkeurigheid?
Je kind "klaarstomen"?
Een citaat van een directrice van een school: "Elk jaar opnieuw
ervaar ik dat ouders, waarschijnlijk met de beste bedoelingen, hun kinderen
klaarstomen voor de Toeters. Hiervoor worden de verschillende opdrachtjes
thuis verschillende malen ingeoefend.
Maar, beste ouder(s), hiermee helpje je kind niet. Integendeel.
U krijgt een vertekend beeld van de vaardigheden van uw kind. Wees verstandig
en bereid je kind niet voor. "
Intussen blijkt uit onderzoek dat resultaten op toeters geen voorspellende
waarde hebben voor slaagkansen in het eerste eerjaar, dus maak je hierover
niet te druk...
|