Vraag: is het zinvol om
mijn kind te laten testen?
Stel jezelf vooraf de vraag WAAROM je een test nodig hebt. Twijfel je zelf
aan de begaafdheid van je kind? Heb je een testresultaat nodig om op de
school het gesprek over een degelijke aanpak te starten? Of ben je gewoon
nieuwsgierig? Weeg goed af of je wel echt een test nodig hebt, en stel DAN
pas de vraag naar het goede moment en de goede plaats. Bedenk dat je wel
een goede keuze dient te maken bij deze beslissing: zomaar even dadelijk
opnieuw testen, is moeilijk. Er zijn immers leer-effecten die dan gaan meespelen.
(zie ook: wanneer testen en
waar testen)
Vraag: is het wel wenselijk om mijn kind met een labeltje van
hoogbegaafdheid door het leven te laten gaan?
Labeltjes zijn op zich nooit zinvol. Met labeltjes op zich koop je niets.
Het gaat erom voor je kind een goede aanpak, een goede begeleiding te vinden.
Labeltjes kunnen wel helpen om naar de juiste richting te kijken, tenminste
als er bekende tips zijn die bij het labeltje horen (en over hoogbegaafdheid
bestaat er wel één en ander, zij het vaak in andere taalgebieden,
maar ook in Vlaanderen bouwden een aantal scholen al wel wat kennis op).
Wel opletten: voor elk labeltje en elk voorstel van aanpak moet je natuurlijk
per kind bekijken of het voor dat kind, in die situatie, wel "klopt".
Een waarschuwing. Labeltjes kunnen ook contraproductief werken, als ze
onzorgvuldig of onjuist geplakt worden, of als je te maken krijgt met mensen
die met vooroordelen of een verkeerd beeld van hoogbegaafdheid door het
leven gaan. In de laatste situatie is het van groot belang dat je, als
het labeltje geplakt wordt, deze mensen ertoe brengt een realistisch beeld
van wat hoogbegaafdheid is te ontwikkelen. Zeker als ze betrokken zijn
bij de begeleiding van je kind op school.
Pro's voor een diagnose zijn:
- Zekerheid voor jezelf (indien je dat nodig hebt): je weet in welke
richting je verder moet zoeken op vlak van aanpak en begeleiding
- Zekerheid voor je kind: het is vaak en geruststelling voor je kind
te weten dat wat het "heeft" nog voorkomt, dat het geen "raar"
wezen is (maar ook dat kan je eventueel zelf aan een kind uitleggen zonder
testen)
- Zekerheid voor de omgeving, voor begeleiders: zo lang niet duidelijk
is wat er aan de hand is, kan iedereen zich baseren op wilde gissingen,
en dan bepaalt jammer genoeg vaak welk boek of artikel betrokkenen het
laatste hebben gelezen, of welke hun eigen directe ervaringen zijn, welk
"labeltje" er (al dan niet terecht) wordt geplakt.
(een moeder vertelt dat ze over haar kind op 4 jaar tijd, zowat 8
verschillende "diagnoses" hoorde uitspreken door leerkrachten
en begeleiders, terwijl het uiteindelijk "gewoon" hoogbegaafd
bleek te zijn. De focus lag de hele tijd op het frustratiegedrag van haar
kind, in de plaats van het zoeken naar de oorzaak van die frustratie en
deze weg te nemen...)
- En tenslotte, en niet onbelangrijk: een goed afgenomen test geeft je
veel meer informatie dan een IQ cijfer. Een degelijke test en rapportering
ervan, ook over resultaten op de subtesten en de houding van je kind tijdens
de test, kunnen je handvaten geven voor verdere actie.
Op weg naar dr. Aanpak
In een ideale wereld hebben we geen labeltjes nodig, zoeken we gewoon naar
een aanpak die voor ons kind het beste werkt en overtuigen we anderen in
zijn omgeving om hetzelfde te doen. Een labeltje plakken is zeker dus geen
doel op zich, en we willen het belang ervan dan ook niet overdreven benadrukken.
Anderzijds leven we niet in een ideale wereld, en in de praktijk blijkt
dat een aantal scholen en zorgverstrekkers pas bereid zijn om naar je suggesties
en vragen te luisteren als je een officiële diagnose in de hand hebt.
En dus ga je wel eens testen "voor de andere".
Lees in dit verband toch ook even een
kleine doktersparabel
Labeltje geplakt, werk achter de rug?
Niet echt. Nadat je een diagnose hebt, is het werken geblazen voor ouders
en andere begeleiders. De kennis over geschikte maatregelen en begeleiding
van kinderen met diverse diagnoses, is bij de meeste begeleiders van kinderen
eerder beperkt tot algemene kennis. Dat is ook niet verwonderlijk, omdat
scholen, CLB's, enz. zich moeten bezighouden met een heel gamma aan problematieken,
en de personeelsbezetting niet van die aard is dat voor de 2,5% hoogbegaafden
op scholen, buiten verhouding extra middelen en personeel kan worden ingezet.
Men roeit dus (soms zelfs erg goed, als je beschouwt dat er geen speciale
middelen voorzien zijn) met de riemen die men heeft....
Wat je dus zeker niet moet doen is meedelen dat je kind hoogbegaafd is
en de aanpak verder aan het initiatief van de school en CLB over laten.
Dat gaat, op enkele uitzonderigen na van scholen die zich echt gespecialiseerd
hebben in het onderwerp, niet werken. Scholen moeten met een heel gamma
van problematieken omgaan, en dat belet soms dat men zich in één
onderwerp even sterk kan gaan informeren als ouders, die enkel met hun
eigen kind met zijn/haar problematiek te maken hebben.
Vandaar het belang van ouders als pleitbezorgers voor hun kind en ondersteuners
van de school. Ouders zouden als volwaardige partners moeten deelnemen
aan de begeleiding van hun kind, ook voor wat er zich binnen de schoolmuren
afspeelt. Zij houden als het ware het "globaal kinderdossier"
bij van hun kind, een beetje vergelijkbaar met een huisarts die een "globaal
medisch dossier" aanlegt. En dat "dossier" bevat onschatbare
informatie die de school kan helpen een juiste begeleiding te voorzien.
Bedenk: het gaat om samenwerking, en niet om een gevecht over de afbakening
van een territorium. Wat je dus zeker moet doen is proberen een samenwerking
op te zetten met de school i.v.m. de aanpak van jouw kind, en een officiële
diagnose is dan een goede aanleiding. Zie hierover onze
tekst over samenwerking tussen ouders en school.
Wat ook meer en meer belangrijk blijkt, is dat ouders van hoogbegaafde
kinderen samen iets doen. Alleen naar je eigen kind kijken, leidt tot verlies
van perspectief, en het vernauwen van je begrip van hoogbegaafdheid tot
je eigen ervaringen. Door contacten met ouders van andere hoogbegaafde
kinderen zie je één en ander toch meer in perspectief, en
besef je al snel dat er geen eenheidscategorie van "de hoogbegaafde
kinderen" bestaat, maar dat je ook tussen hoogbegaafde kinderen heel
grote verschillen kunt optekenen. Je kan andere ouders vinden via de school,
in verenigingen van
ouders en webgroepen zoals HBBK,
de discussiegroep van HoogBegaafde Belgische Kinderen ,
of andere webgroepen.
Belast het label "hoogbegaafd" een kind niet te erg?
Of wordt het juist arrogant door dat labeltje?
Je vraagt je allicht ook af of het geen extra belasting zal betekenen
voor je kind om de stempel van ‘hoogbegaafde’ te dragen. Of
je kind daardoor niet “hoogmoedig” zal worden. Of je kind niet
"raar" zal bekeken worden en zelfs gepest. Of dat andere ouders
jou een pushende ouder en een blaaskaak zullen vinden,...
Even één en ander in perspectief plaatsen. Kinderen hebben
nood aan een verklaring voor dingen waarin ze "anders" zijn,
om een goed zelfbeeld te hebben. In de praktijk blijkt dat onze kinderen
toch wel voelen dat ze ‘speciaal’ zijn, met of zonder labeltje.
Zeker in omgevingen waar hetzelfde zijn, en in de groep opgaan een verdienste
lijkt te zijn (in een schoolomgeving bivoorbeeld, is het groepsgebeuren
toch vrij dominant), is dit belastend voor je kind. Veel hoogbegaafde kinderen
ervaren daarom een gevoel van opluchting als ze uiteindelijk te horen krijgen
dat ze hoogbegaafd zijn. Opmerkingen als: “ik had altijd het
gevoel dat ik raar was, maar het is maar hoogbegaafd zijn, dat is niet
vreemd" zijn geen uitzondering. Veel hoogbegaafde adolescenten
en volwassenen die pas op latere leeftijd ontdekten dat zij hoogbegaafd
zijn, geven aan dat het hen ongetwijfeld had geholpen als iemand hen als
kind had verteld dat ze hoogbegaafd waren en wat dat inhield.
Verder blijkt dat een kind niet “hoogmoedig” wordt door
te weten dat het hoogbegaafd is. Waar het wel hoogmoedig door kan worden
is altijd resultaten te halen zonder dat het zich moet inspannen.
Lees in dit verband /10_Beetje_lachen/10geboden.html.
En tenslotte is er toch ook jouw begeleiding als ouder, die een kind
kan helpen zich een beetje evenwichtig te gedragen? |