|
|
Kinderboeken met wat filosofie |
Op deze pagina: boeken om thuis met kinderen
te filosoferen, of in de klas.
En waarom niet eens denken aan een uurtje filosoferen in een kangoeroeklas?
Heb je een bijdrage? Ervaring met een
bepaald boek? Commentaar van de jonge lezer? Doormailen maar!
|
| Serie: Filosofie voor kids
Teksten van Oscar Brenifier (met illustraties van telkens een andere
co-auteur), bewerkt door Kolet Janssen en in vertaling (vanuit het Frans)
uitgegeven bij Davidsfonds/Infodok:
- Waarom leef ik? ISBN 90 76830 42 8
- Wat voel ik? ISBN 90 76830 43 6
- Wat is Goed,wat is Kwaad? ISBN 90 76830 44 4
Deze prachtige boekjes werden ontwikkeld in Nanterre, in het kader van
een filofofie project in een basisschool. De tekeningen in deze boekjes
zijn minstens zo belangrijk als de teksten, waarin een heleboel basisvragen
uit de filofofie op tafel worden gelegd. Alles is geschreven in een taal
die dicht staat bij de belevingswereld van kinderen op de basisschool,
op een manier die zélf nadenken toelaat.
Eén van de kinderen uit mijn filosofie klasje kwamen er zelf
mee aandragen... Net in de week dat ik die boekjes wilde beginnen gebruiken.
Het enthousiasme van de kinderen was groot, aan deze boekjes gaan we nog
een tijdje plezier beleven.
|
| 'Wat zie je dan?' schaduwspel
en spiegelingen
Angela de Vrede, Wat zie je dan?, Uitgeverij Leopold, 1998, ISBN 90-258-4857-5
Het gaat over breken van licht enz., aan de hand van een verhaal met
de kip Kriel verteld. De tekeningen vertellen het verhaal.
|
| Neuzen in je oksel
Midas Dekkers & Angela de Vreede, Neuzen in je oksel, Uitgeverij
Leopold ISBN 90-258-3389-6
'Elk dier doet wat het kan en kan wat het doet. Moet het vliegen,
dan krijgt het vleugels, zitten er vleugels aan, dan vliegt het. Maar
het vliegt alleen zoals de vleugels willen. Grote willen rustig zweven,
om snel heen en weer te schieten heb je kleintjes nodig. Zo zijn er honderden
soorten neuzen, borsten, oksels en staarten. Daar kun je miljoenen soorten
dieren van maken. enz'
|
| Hallo, is daar iemand?
Jostein Gaarder, Hallo , is daar iemand?, uitgeverij Querido ISBN 90214
6352 0
'Dit klein filosofieboek voor kinderen is bij uitstek geschikt
om voor te lezen - het wekt nieuwsgierigheid en stimuleert tot vragen.
Is er leven op andere planeten? Kunnen dieren denken? Waar komt de wereld
vandaan? Is een kip gewoon? Wanneer verandert boven in beneden? (de maan
staat boven en toch gaan astronauten naar beneden voor ze op de maan landen)
Waarom hebben we geen vier benen?'
|
| Serie: De boeken van jan
Harrie Geelen, serie: De boeken van Jan, Querido, verschillende jaren,
verschillende ISBN nummers.
Titels uit de serie:
- Harrie Geelen, de kat van Jan (kinderboekenweekgeschenk 1995)
- Harrie Geelen, Jan en het Gras, Van Goor, 1995
- Harrie Geelen, De Plant van Jan, Van Goor, 1995 (Zilveren Griffel
1995)
- Harrie Geelen, Het boek van Jan, Querido, 2000, ISBN 90 214 6365 2
- Harrie Geelen, De Schaduw van Jan, Querido, 2001, ISBN 90 214 63660/NUGI
280
Bespreking:
In Het Boek van Jan, maakt jan een boek. Over zichzelf.
Hij denkt ook na over wat dat is, een boek maken. Kan je alleen boeken
maken over wat écht is? Of kan je dingen helpen te bestaan door
er een boek over te schrijven? En wat is dat eigenlijk, een boek? Kan
de kat bv een boek maken? Schrijven niet misschien, maar krabben, of klimmen...
of plassen? En dan lezen de katten uit de buurt het boek met hun neus.
Mama vindt dat idee van een katteboek – geplast boek – vies.
Dus de ene kan een boek leuk vinden die de ander vies vindt.
Het boek van Jan gaat over Jan zelf. Je kan dat dus niet zomaar eventjes
lezen, zoals de papa van Jan denkt. Het boek is nu nog dun, maar het wordt
vast dik....
Er zitten veel thema’s in dit boekje, zo is er ook een stukje dat
Jan fantaseert over het buurmeisje, waarin hij haar eerst iets heel naars
laat overkomen, maar haar daarna helpt ook. Je kan daar een thema op zich
van maken: hoe je soms iemand iets slechts toe wenst, maar dat je het
later goed kunt maken.
In mijn filo-klasje(4-5 jarigen) zijn ze zelf aan de slag gegaan met het
thema “iets doen gebeuren” in het boek. Ze hebben zelf een
verhaaltje getekend, en hebben daarover iets verteld. Eéntje had
het over draken (“ah ja hé, draken bestaan niet, maar door
erover in mijn boek te tekenen laat ik ze toch een beetje bestaan), ééntje
schreef zijn naam op een “gewone en zotte manier” (letters
met krulletjes, dat kindje tekent niet graag en loste het zo op), en een
derde ging aan de slag met potloden om zichzelf te tekenen met streepjes,...).
In De Schaduw Van Jan gaat het over hoe Jan nooit alleen
is, met zijn schaduw erbij. Jan vindt dat best leuk, want de schaduw kan
net zoveel als hij. Hij heeft evenveel knikkers (niet zoals Ursula, het
buurmeisje dat altijd knikkers afwint, die heeft er veel meer, en die
is trouwens niet aardig, die ziet niet eens dat haar schaduw altijd bij
haar is) – en de schaduw is hem echt trouw. Hij houdt niet van donker
(net als jan) en verdwijnt dan (maar Jan is er dan nog). En ‘savonds?
Dan ligt de schaduw al klaar in bed, te wachten op Jan. Gezellig.
Met dit boekje is alleen zijn, met jezelf zijn, een voor de hand liggend
thema. En ook relaties met andere kindjes die soms leuk, soms helemaal
niet leuk zijn (Het thema van de ambiguë relatie van Jan met Ursula,
het buurmeisje, komt in verschillen boekjes over Jan terug. Ursula is
een soms wat akelig egoïstisch meisje, maar soms ook iemand die handig
is om mee te spelen, dan ben je toch niet alleen. Ursusla verwoordt trouwens
vaak de tegenovergestelde mening van Jan, wat dan weer goed is om een
gesprek te beginnen.)
Ik vind de boeken van Jan (ik heb er vandaag de twee laatste van,
de andere moet ik nog bekijken) zinvolle verhalen die je de kans geven
bepaalde thema's aan te brengen tijdens een filosofie uurttje, zelfs voor
erg kleine kinderen al. Ze zijn ook gelaagd, je kan er meerdere thema’s
in vinden, en de kinderen herkennen ze ook zelf. Ik heb enkele sessies
achter de rug met 4-5 jarige hoogbegaafde kinderen met deze boekjes en
ze sloegen echt aan. De Jan boeken hebben in het kader van ons filosofie
uurtje één nadeel: ze zijn vrij lang om in één
uur (waarover ik slechts wekelijks beschik) als onderwerp rond te krijgen.
Ik lees altijd een stukje tekst voor, laat de inderen erover praten door
open vragn te stellen, en laat ze er ook iets rond doen, een knutselwerkje,
of iets met beweging. De Jan boeken zullen eerder tot hun recht komen
als je er in deze werkvorm twee uur voor uittrekt, of als je ze in stukjes
gaat splitsen (dat kan wel met deze boeken, er zitten meerdere thema’s
in telkens).
Kortom: jan boekjes zijn de moeite om te bekijken als je filosoferen gaat
met kleine kinderen. Zeker geschikt vanaf 4 tot 7 jaar.
Over Imme Dros en Harrie Geelen
Over dit koppel dat samen een heleboel mooie boeken voor kinderen maakte
verscheen een boekje:
Letterkundig Museum, Over Imme Dros en Harrie Geelen, Querido, ISBN: 90
214 5360 6
Imme Dros is normaal de schrijfster van het koppel, en Harrie Geelen zorgt
voor de tekeningen. daarnaast is Harrie Geelen ook op de televisie actief
(bv de serie "Kunt u mij de weg naar hamelen vertellen mijnheer?").
Staat allemaal in het boek.
Verder lezen over:
Imme Dros: home.wanadoo.nl/richard.thiel/auteurs/idros.htm
|
| Nachtgedachten
Michèle Lemieux, Nachtgedachten, Uitgeverij Lemniscaat, 1996,
ISBN 9056370529
www.lemniscaat.nl/site/jeugd.php3
Bespreking:
Een boek dat nogal dik oogt, maar dat heel vlot leest, en zich prima leent
tot het filosoferen met kinderen.
Op de linkerpagina staat telkens een zin, op de rechterpagina een bijhorende
tekening (die de verbeelding soms op hol doet slaan).
Het gaat over een kind dat in bed ligt, en de slaap niet kan vatten. En
het gaat nadenken:
- Ik kan niet slapen. Er gonzen wel 1000 gedachten door mijn hoofd.
Komt er ooit een einde aan de oneinigheid?
- Zou je de oneindigheid kunnen zien als je een gat in de hemel maakt?
- Wie heeft ooit bedacht hoe de allereerste mens er uit moest zien?
- We hadden ook als groente uit de grond kunnen groeien.
- Als je echt een ander lichaam kon kiezen, zou iemand dan het mijne
willen?
- Als het leven nu eens een droom is, en onze dromen de echte werkelijkheid?
Op die manier is de link naar de grote filosofen heel
snel gelegd!
|
| Derk Das blijft altijd bij ons
Susan Varly, Derk Das blijft altijd bij ons, Lemniscaat, 2001 ISBN 90
6069 552 6
(7e druk, is oorspronkelijk een boek van 1984, titel Badger’s parting
gifts, Andersen Press, Londen)
Bespreking
Een boekje voor jonge kinderen over doodgaan, en over wat er van je overblijft.
Een zeer poëtisch, mooi verhaal over hoe een oude das eigenlijk graag
doodgaat omdat zijn tijd is gekomen, en hoe zijn vriendjes het verlies
verwerken, door aan elkaar te vertellen wat ze allemaal van Derk hebben
geleerd, en wat ze leuk vonden aan Derk. Helemaal niet zo triestig als
het onderwerp zou kunnen doen vermoeden, en echt heel mooi geillustreerd.
Het boek bevat ook een goede introductie over het spreken met kinderen
over leven en dood, en over verlies.
De kinderen van mijn filosofie klasje (2002-2003, 4 en 5 jarigen)
vonden het een leuk verhaal, en zijn nog een tijdje blijven praten over
de herinneringen van de dieren uit het boek terwijl ze aan het knutselen
waren. We gebruikten de herinnering van één van de dieren,
die slingerpoppetjes leerde maken van Derk, als thema van ons knutselwerkje.
Al knutselend hadden de kinderen het over wat je allemaal van oudere mensen
kunt leren (bv oma kan goed taarten bakken, moeten we zeker van haar overleren
voor ’t geval ze zou doodgaan...)
|
andere boeken over dood en verlies voor
jonge kinderen:
| Kijk alvast eens bij Ouders online Nederland
voor een overzicht:
www.ouders.nl/xdood.htm
Drop, , Van Ommen, Sylvia, Lemniscaat,
ISBN 90 5637 472 9
kinderen filosoferen over wat hen na de dood zal overkomen, en maken
een afspraak...
|
| Oma Pluis, Bruna, Dick, Mercis
Publishing, ISBN 90 5647 171 6
Ontroerend boekje over doodgaan, voor de allerkleinsten.
|
| Kikker en het vogeltje, , Velthuys,
Max, Leopold, ISBN 90 258 4754 4
|
| Er woont een konijn in mijn kop
‘Hou op met die onzin,’ zegt mam.
‘Er woont helemaal geen konijn in je kop.’
Toch wel.
Maar Flebbel komt alleen te voorschijn
als er niemand is.
Dan gaat hij op mijn schouder zitten
en fluistert verhaaltjes in mijn oor.
Heel grappige verhaaltjes.
Ik lach mij altijd een breuk.
‘Jij bent gek,’ zegt Sofie.
‘Konijnen kunnen niet praten.’
Flebbel wel.
Marc de Bel, Er woont een konijn in mijn kop, Davidsfonds/infodoc, 2001,
ISBN 90 6565 976 5
Bespreking
Er woont een konijn in mijn kop is een vertederend
verhaal over een heel speciaal vriendje dat in het hoofd van een kleine
jongen woont die zijn papa mist. Een prachtige aanzet om te beginnen praten
met kinderen over denkbeeldige vriendjes, en waar die allemaal goed voor
kunnen zijn.
Een knap staaltje van hoe Marc de Bel in het hoofd van kinderen kan kijken.
Bianca Hugens zorgde voor prachtige illustraties, die veel ruimte laten
voor eigen invulling.
Vanaf 6 jaar zegt de uitgever. Ik gebruikte het boek tijdens een filosofie
klasje met 5-7 jarigen. Ze waren heel enthousiast, en gingen na bespreking
van het boekje dadelijk aan de slag om een eigen "konijn" uit
te vinden.
Meer weten over Marc De Bel? home.wanadoo.nl/richard.thiel/auteurs/mdbel.htm
|
| Alice in wonderland
Lewis Carroll, De avonturen van Alice in Wonderland, 1872
Een mooie vertaling (zie bovenste kaft voor de afbeelding):
Lewis Carroll, De avonturen van Alice in Wonderland, Van Goor, 1989 en
2000, ISBN 90-00-03266-0
De avonturen van Alice hebben al veschillende generaties kinderen weten
te boeien. De verhalen zelf, de ideeën erachter, de rare situaties
waarin Alice verzeild geraakt waarin niets lijkt wat het is, het is een
rijke bron om mee aan de slag te gaan om te filosoferen.
Uiteraard zijn er veel vertalingen en bewerkingen van het oorspronkelijke
verhaal in de handel. Persoonlijk vind ik het origineel wel iets hebben
(zeker de originele tekeningen), maar je kan ook enkele andere erg mooie
boeken vinden:
Van Goor bracht een vertaling van Alice In Wonderland, Jigsaw book uit:
Alice in Wonderland Puzzelboek, 2000, ISBN 90 00 03294 6
Met de originele prenten werden er zeven puzzels van 48 stuks gemaakt.
telkens staat er naast de puzzels een stukje verhaal om te lezen.
Gottmer (zie tweede kaft) bracht ook een versie uit met bijzonder mooie
illustraties, in 1999
Een zoeken op het web levert je wellicht nog mooie versies van het boek
op.
|
| Toon Tellegen
Webpagina over Toon Tellegen:home.wanadoo.nl/richard.thiel/auteurs/ttellege.htm
Misschien wisten zij alles
Toon Tellegen, Misschien wisten zij alles, Querido, 2002, ISBN 90 451
00010
Bespreking:
De dierenteksten van Toon Tellegen zijn interessant om mee te filosoferen.
Het boek "Misschien wisten zij alles", groepeert alle
"verhalen over de eekhoorn en de andre dieren" die sinds 1984
werden gepubliceerd. Het zijn verhalen die telkens weer verrassen.
Je kan na lezing van die verhaaltjes, erg rake gesprekken met kinderen
voeren. Ik las in een andere bespreking: "Tellegen's versie van de
bijbel, alleszins een even populair boek".
Is er dan niemand boos?
Een ander boek van Toon Tellegen gaat over boosheid: "Is er dan
niemand boos"? is uitgegeven bij Querido, 2002, ISBN 90 214
84625. Bij het boek hoort ook een cd met enkele ingesproken verhaaltjes.
Een bundel verhalen die allemaal draaien rond emoties, met als spilgevoel
boosheid. Korte verhalen met dieren zoals de klipdas, de tor, de
eekhoorn, het nijlpaard in de hoofdrol, die stilstaan bij hun gevoelens
of er door andere dieren op gewezen worden. Mooie illustraties ook.
Een moeder: Toon Tellegen heeft een aparte stijl, waarvan ik eerst
twijfelde of hij mijn kinderen (5,5 en 3 jaar) wel zou aanspreken. Maar
het boek slaat wel degelijk aan. De jongste houdt van dierenverhalen,
de oudste reflecteer soms over de inhoud. Volgens mij is het boek
ook geschikt voor kinderen tot een jaar of tien om zelf te lezen.
Taartenboek
Toon Tellegen, Taartenboek, Querido, ISBN 90 214 8456 0
Verhalen van taarten, taarten om echt te maken, taarten met véél
betekenis.
Ik heb reeds verschillende van de taart-verhalen gebruikt in mijn
filosofie klasje
Mijn Vader
Toon Tellegen, Mijn vader, Querido, ISBN 90 214 32854
Van Tellegen's website:
Ik ben Jozef. "Mijn vader" gaat over…inderdaad,
over mijn vader.
Mijn vader is de slimste, sterkste, mooiste en vooral grootste man van
de wereld. Hij kan àlles! In mijn boekje vertel ik je wat mijn
vader zo allemaal kan, en wat hij doet. Hij doet vast niet dezelfde dingen
als jouw vader. Nee, mijn vader is werkelijk heel speciaal. Kijk, soms
danst hij 's avonds op straat, helemaal alleen, onder een lantaarnpaal
en dan tikt hij al dansend tegen mijn raam, tilt mij naar buiten, en dan
dansen we samen, in het donker. Ook al roept mijn moeder dan "niet
doen, niet doen". Mijn moeder heeft een grote rode hamer waarmee
ze mijn vader soms een tik geeft op het hoofd. Maar verder zoenen ze ook
wel veel hoor.
Mijn vader doet nog meer leuke dingen. Hij kan zichzelf onzichtbaar maken,
en hij kan, met een soort tang, zichzelf omhoog trekken, zodat hij groter
wordt, net zo groot als hij dat wil. En hij heeft ook de wereld gered.
Ja, mijn vader is heel speciaal.
In mijn boekje staan heel veel tekeningen. Die zijn van Rotraut Susanne
Berner. Die kan er ook wat van! En ik, Jozef, zit in het hoofd van Toon
Tellegen, je weet wel: die grote verteller die al wel meer dan 1000 verhalen
heeft geschreven
Meer lezen over Toon Tellegen? home.wanadoo.nl/richard.thiel/auteurs/ttellege.htm
|
| Hoe de wereld begon
Ben Kuipers , Hoe de wereld begon, Leopold, 2002, ISBN 90 258
3738 7
Ingrid Godon maakte de illustraties
Bespreking:
Alternatief scheppingsverhaal. leent zich om te filosoferen.
Thea is het hoofdpersonage, een meisje van 6 dat samen met haar grootmoeder
het scheppingsverhaal opnieuw uitvindt. Thea’s grootmoeder vertelt
het scheppingsverhaal op haar manier. God is een zesjarig meisje dat de
wereld schept. Ze maakt eerst licht en daarna een meisje, Eva. En om Eva
gelukkig te maken, schept God ook alle andere dingen, dikwijls op vraag
van Eva. Als God moe is en wil gaan slapen, schept ze eerst nog een mensje
opdat Eva niet alleen zou zijn: de jongen Adam. En eigenlijk is de schepping
nog steeds bezig, bedenkt Thea.
Heel mooi verhaal, dat kinderen doet nadenken over het zijn van mensen
op de wereld.
Het taalgebruik is aangepast aan kinderen, maar, heel belangrijk om filosoferen
toe te laten, laat veel ruimte voor eigen invulling door de kinderen.
De manier van schrijven sluit goed ana bij de denkwereld van kinderen
Prachtige illustraties van Ingrid Godon versterken de sfeer die het verhaal
oproept.
Een aanrader!
De uitgever zegt 6+. Ik zou zeggen: zodra kinderen zich vragen stellen
over "waar komen wij vandaan", en klaar zijn olm dara zelf over
na te denken.
|
| Haas vertelt
Max Velthuijs, Haas vertelt , Leopold, 2002, ISBN 90 258 3581
3
Bespreking:
De vijf verhalen in dit boek zijn allemaal leuk, poëtisch zelfs,
en hebben een filosofische ondertoon.
Het eerste verhaal gaat over een jongen die met zijn zelfgemaakte vlieger
de wijde wereld intrekt. Hij komt op een mooie plek waar hij altijd zou
willen blijven…
In een volgend verhaal heeft de koning een hekel aan de fabrieken die
roken en stinken.Maar geen nood: de molenaarszoon bedenkt een knappe oplossing.
Dan is er nog het verhaal van Olifant die van Krokodil een tijdmachine
voor zijn verjaardag krijgt…
De tekeningen van Max Velthuijs erbij maken het natuurlijk helemaal af.
Dit boekje levert gegerandaard veel kijk- en leesplezier.
Om voor te lezen, samen te lezen, om te filosoferen met kleine kinderen.
|
| Kweenie
Joke van Leeuwen, Kweenie, Querido, 2003 ISBN: 90-451-0023-1
Bespreking:
Een heel mooi boek, waarin verhalen in elkaar verweven zitten, en waarin
een aantal filosofische thema's aan bod komen. Erg passend geïllustreerd.
Met de woorden van een moeder:
Ik heb hier ook al vanalles geprobeerd met D. Hij leest eigenlijk alleen
maar informatieve boeken. Soms doe ik pogingen om hem echte leesboeken
te laten lezen, maar dat pakt niet.
Ik heb al eens een deel van een verhaal verteld, en gestopt waar het spannend
was, in de hoop dat hij dan zelf het vervolg gaat lezen. Nee dus.
Ik heb van die echte griezelverhalen gekocht, omdat ik weet dat hij daar
van houdt. Hij verzint zelf graag van die verhalen, maar ze lezen: nee.
Enkel Joke Van Leeuwen lijkt hier nu te pakken. Eerst heeft hij het boek
"Kweenie" gelezen, en nu heeft hij "Deesje" hier liggen.
Kweenie gaat over iets dat uit de lucht komt vallen, en hij weet niet
hoe hij heet.
Deesje gaat over een meisje dat enkel "wieweetwatwaar"boeken
leest. Haar vader vindt dat niet normaal, en iemand die kinderkunde studeerde
zegt dat ze maar eens bij andere kinderen moet gaan logeren, dat zal haar
deugd doen. Onze psychologe had hem dat boek aangeraden. In de bib staat
dit boek bij +9, maar persoonlijk vind ik dat het best voor kinderen van
een jaar of 6-7 ook gaat. Het zijn zeer korte hoofdstukjes, dus als ze
al een beetje zelf kunnen lezen is dat echt wel goed te doen.
De bladopbouw is zeer speels, met tekeningen of met afwisselende lettertypes.
En ik denk dat dat hetgene is wat helpt, het ziet er dan niet zo saai
uit.
|
| Deesje
Joke Van Leeuwen, Deesje, Querido,
ISBN 90 214 3292 7
Vanaf 8 j zegt de uitgever
|
| Mijn hart is een pinguïn
Chiharu Sakazaki / Bart Moeyaert, Mijn hart is
een pinguïn, Pantalone, 2002,
ISBN 90-805417-2-9
Bespreking:
Een boekje met muziek, poëzie, vol zingeving en draadjes
die je naar filosofische discussies met kinderen leiden: de symboliek
van het hart, van de donkere en lichte kant van een hart, het thema van
zichzelf zijn, van zich goed of juist niet goed in zijn/haar vel voelen....
Een boekje om te koesteren! De muziekcd die erbij zit, past wonderwel
bij de teksten. Prachtig project!
De uitgever zegt "vanaf 5 jaar". Ik vond het nog iets
te moeilijk om helemaal af te werken met 5-jarigen. Vanaf 7 zou ik persoonlijk
zeggen.
|
| De appels van meneer Peabody
Madonna, De appels van meneer Peabody,
Bespreking:
In Dit boek denkt heel het dorp dat meneer Peabody, de coach van de
honkbalploeg voor kinderen, een dief is. Hij "neemt" namelijk
elke week een appel van de winkel, zonder te betalen. Alleen... Hij betaalde
die appel dezelfde morgen, bij het halen van zijn melk.
Dit verhaal is gebaseerd op de Kabbalistische leer, en gaat over hoe men
met ondoordacht geroddel veel schade kan toebrengen. Erg poëtisch
gebracht, met prachtige illustraties.
In mijn filosofie klasje was de spontane uitspraak van B (5)., na
voorlezing van dit verhaal: "Hoe ontroerend!"
|
| De schepping
Bart Moeyaert, illustraties door Wolf Erlbruch, De Schepping, Querido,
ISBN 90 451 0045 2
Leeftijd: 6+
Bespreking:
Alternatief scheppingsverhaal. Zeer poëtiche tekst, mooie
bijpassende tekeningen, goede aanzet voor een filosofische discussie over
het ontstaan van "Alles".
"In het begin was er niets. Het is moeilijk om je dat voor
te stellen. Je moet alles wat er nu is nog niet laten zijn. Je moet het
licht uitdoen, en er zelf niet zijn, en dan ook nog eens al het donker
vergeten, want in het begin was er niets, ook het donker niet. Als je
het begin van alles wil zien moet je erg veel weglaten. Ook je moeder."
|
| Hallo meneer God… met Anna
Fynn, Hallo meneer God… met Anna, Uitgeverij Callenbach, Kampen,
ISBN 90 266 0583 8
Bespreking
De 19-jarige Fynn weet niet waaraan hij begint als hij Anne,
recht van de straat, meeneemt naar huis. Zij blijkt een rechtstreekse
lijn met God te hebben, waarbij geen kerk of andere tussenpersoon in de
weg staat. Prachtig boek over hoe ene kind eerlijk, rechtdoor, onbevangen
met een God-persoon omgaat.
|
| Winnie de Poeh boeken
A.A. Milne, Winnie de Poeh, Illustraties: E.H. Sheppard
Uitgeverij Van Goor, Amsterdam, ISBN 90 000 2608 3
A.A. Milne , Het huis in het Poeh-hoekje, Illustraties: E.H. Sheppard,
Uitgeverij Van Goor, Amsterdam, ISBN 90 000 2618 0
Beide boeken samen gebundeld:
A.A. Milne, De wereld van Pooh, , Van Goor, ISBN 90 00 02944 9
en nog vele andere vertalingen en van de originele Pooh verhalen afgeleide
boeken vind je in de bib en boekhandel...
Bespreking:
Moet het nog? Niet alleen zijn onze kinderen gek van de figuurtjes
op zich, maar tegelijk gaat veel van wat je in die verhalen leest erg
diep. Pooh die steeds weer verwijst naar het zagemeel in zijn kop, waardoor
hij gewoon geen slimme beer KAN zijn. Ioor die wel in een permanente staat
van depressie lijkt te verkeren. De onbezonnenheid, impulsivteit en tegelijk
de hypergevoeligheid van Teigetje. De onzekerheden van Knorretje. De nood
aan regels en structuur van Konijn: allemaal handvaten voor een verder
gesprek, waarbij kinderen heel snel de link naar zichzelf en hun eigen
problemen/probleempjes leggen.
|
| Anders is leuk!
Francine Oomen, Anders is leuk!
Bespreking:
Over een kameleon die bij iemand wil horen, maar er pas na veel gezoek
in slaagt. Hij komt verschillende dieren tegen, maar is en blijft “anders”
(dat is dan ook zijn naam). Tenslotte komt hij zijn eigen soort tegen.
En blijkt dat hij ook ergens bij hoort, en dat ook hij (en zijn soort)
iets héél goed kunnen (zich verstoppen). Thema’s:
het gaat over anders zijn, over ergens willen bijhoren, over dat anders
ook echt leuk is, en dat je altijd wel ergens bijhoort, ook als je naam
“anders” is.
Ik heb dit boek tijdens een uurtje met 4-5 jarige hoogbegaafde kinderen
gebruikt (schooljaar 2002-2003), en ze waren er zeer enthousiast over.
Ze gingen ook direct aan de slag om anders in te kleuren. (dat was ons
doe-moment) en bleven over “anders is ook leuk” verder praten.
|
| Olikonijneendpauwpanter
I. Vander Veken en Nicole Rutten, Olikonijneendpauwpanter, Standaard
uitgeverij, ISBN 90 76 90090 6
Bespreking:
Een boek over anders zijn, over nergens bijhoren en toch weer ergens
thuiskomen, over aanvaarding van wie anders is en een plaats vinden in
de wereld.
Voor de kleinsten vanaf 5 jaar zegt de uitgever. Onze kinderen waren
3 en 4, toen ze dit verhaal heel mooi vonden.
|
| Jij bent de liefste
Hans Hagen, Monique Hagen, Jij bent de liefste, Querido, 2002,
ISBN 90-451-0008-8
Illustrator: Marit Tornqvist
Bespreking:
Een boek vol gedichtjes en wijze tekstjes over elkaar graag
zien, over gevoelens, over bij elkaar horen. Om voor te lezen en samen
te lezen, al vanaf 4 jaar.
|
| Hallo is daar iemand?
Jostein Gaarder, Hallo is daar iemand?, Querido
Bespreking: Filosofisch boekje voor wijsneuzen.
Hier alvast de bespreking van www.bib.vlaanderen.be,
waar vermeld wordt "vanaf 8 jaar" - vanaf 6 jaar om voor te
lezen kan best!
Dit 'filosofie-doeboekje' behandelt de grote vragen des levens met
als achtergrond het ontstaan van de wereld, de planeten, de kosmos. Oom
Joachim verhaalt aan de achtjarige Camilla, die binnenkort een broertje
of een zusje zal krijgen, over toen hij in hetzelfde schuitje zat als
Camilla nu. De dag vóór de bevalling ontmoette hij Mika,
een bewoner van de planeet Eljo. Gek toch dat Joachim en Mika uiterlijk
zo sterk op elkaar gelijken! Nog gekker is dat de twee elkaar ontmoet
hebben: "Als jij onder in een dal woonde en ik in een ander dal,
dan konden we toch allebei naar boven klimmen? En dan konden we elkaar
toch ook boven op de berg tegenkomen?" In zeven hoofdstukken slaagt
Gaarder erin verwondering op te wekken voor een gewone steen, een blad,
de zee, een kip... "Behalve op onze eigen aardbol zal er in het hele
heelal waarschijnlijk nergens een kip te vinden zijn. Terwijl het heelal
onvoorstelbaar groot is! Dan kun je een kip toch niet 'gewoon' noemen".
Met leuke voorbeelden maakt de auteur-filosoof het vanzelfsprekende bijzonder.
De verhaallijn is heel helder, de talrijke illustraties van Angela de
Vrede hebben mooie kleuren en vullen de tekst goed aan. Het geheel is
gelukkig niet doorspekt met het soort flauwe dialogen dat in De wereld
van Sofie voorkomt. Het is ook geen overzicht van grote filosofen geworden,
wél zijn de raadsels, de vragen, de filosofische discussies geschetst
tegen een achtergrond van natuurwetenschappelijke weetjes: de zwaartekracht,
het uitgestorven ras der dinosaurussen, het
ontstaan van het eerste leven in de zee. Juist door die kennis van die
ene planeet uit te spelen tegen de kennis over een andere planeet zet
Gaarder die zogenaamde wetenschap op zijn kop. Wat leidt tot de zo belangrijke
vraag! "Waar ik vandaan kom, buig je altijd als iemand een goede
vraag stelt, legde hij uit. Hoe dieper de vraag, hoe dieper de buiging".
Vertaald uit het Noors door Janke Klok en Lucy Pijttersen.
|
| Man
Geert De Cockere, Man, www.pigmalion.be,
2004
Een boek behorend bij een Musica project,
over de zoektocht naar zichzelf van Man. Poëtisch, met mooie tekeningen
bij, een aanrader! Ook als Musica project of voor enkele lessen op school
te gebruiken, Musica heeft daar trouwens werkboekjes voor!
|
prentje volgt...
|
De familie Kleine Witte Olifant
Frankel, Alona,
De familie Kleine Witte Olifant, 1980, De Vries - Brouwers, Antwerpen,
ISBN 90 6174 198 X
|
| Ik ben niet bom (i.v.m.
dyslexie)
Van de Coolwijk, Marion, Ik ben niet bom , Fontein,
2000, ISBN 90 2611 645 4, 9j +
Ik ben niet bom' is uitgegroeid tot een reeks van boeken, aangepast aan
lezers met dyslexie (zie website)
|
| Ziezo (versjes), tiende druk
Schmidt, Annie M.G., Ziezo, Querido, ISBN 90 214 8167 7
Héérlijk blijft het, deze versjes voorlezen aan onze kinderen!
Ze zijn tussen 3 en 7, en genieten ervan. Je kan er vaak even over praten,
de versjes zijn open genoeg om een gesprek uit te lokken. |
.
| Misschien wel echt gebeurd, tweede
druk
Schmidt, Annie M.G., Misschien wel echt gebeurd, Querido, ISBN 90 214
8094 8
Allerlei korte verhalen, waar vaak een extra dimensie in zit. Kan je
gebruiken om met heel jonge kinderen al te filosoferen, of gewoon om voor
te lezen. |
In de klas filosoferen...
| Opgelet! Hier volgen nog enkele boeken om mét
kinderen te lezen, en om samen te filosoferen. Het zijn boeken met handvaten
om te filosoferen maar niet om even in een kind zijn/haar handen te stoppen
zonder begeleiding.
Iets voor op school, in de kangoeroeklas, of in de gewone klas.
Zie later onze sectie van de website ivm materiaal voor de kangoeroeklas
- filosoferen. We geven alvast enkele titels als voorproefje. |
| Berrie Heesen, diverse boeken
Klein maar dapper, 1996, Heesen, B., Damon, ISBN 90
5573 251 6, 5+
De vliegende papa's, 2000, Heesen, B., Damon, ISBN 90
5573 065 3, 10+
Kinderen filosoferen, leerlingenboek, 1998, Heesen, B.,
Damon, ISBN 90 5573 193 5, 10+
Kinderen filosoferen, docentenboek, 1998, Heesen, B.,
Damon, ISBN 90 5573 243 5, 10+
Durft Marie in de ton?, 2002, Heesen, B., Damon, ISBN
90 5573 256 7, 7+ (dit vond ik een nogal langdradig boek met té
veel thema's door elkaar dat eigenlijk niet in het rijtje thuishoort)
"Ik gebruik de boeken van Berrie Heesen om te filosoferen met
jonge kinderen. Ze zijn prachtig als basismateriaal. Berrie Heesen geeft
hier eigenlijk kant en klaar materiaal, dat ook uitnodigt om verder op
dezelfde manier nieuwe onderwerpen uit te werken. De kinderen zijn erg
enthousiast"
|
| Jostein gaarder
Het bekendste boek van Jostein Gaarder is ongetwijfeld "De wereld
van Sofie", dat in vele talen werd vertaald, en zelfs een verfilming
kreeg. Jostein Gaarder heeft echter ook andere pareltjes geschreven. Een
bespreking van enkele daarvan vind je hier
Zo is "Hallo, is daar iemand" bijvoorvbeeld een geweldig leuk
boekje om met jonge kinderen te filosoferen.
|
| Het carnaval der dieren
Philip de Vos, Het carnaval der dieren, Uitgeverij Lemniscaat, 1999,
ISBN 90-5637-200-9, 32 pagina's
Ill.: Piet Grobler
Het carnaval der dieren is een dichtbundel .De linker-pagina's bevatten
de originele teksten van de Zuid-Afrikaanse dichter Philip de Vos. Op de
rechter-pagina's staan de Nederlandse vertalingen van Fran de Jong. Beide
varianten zijn prachtig, net als de prenten van beeldend kunstenaar Piet
Grobler.
Het boekje is geïnspireerd door Le Carnaval des Animaux van Camille
Saint-Saëns, waarin de dieren de revue passeren.
Het carnaval der dieren is een boekje om te hebben! Een mooie, verzorgde
uitgave. Inhodelijk "klopt" het helemaal, en de tekeningen passer
er heel goed bij. Bovendien is het erg leuk om de Zuid-Afrikaanse tekst
met het Nederlands te vergelijken.
8+ zegt de uitgever. Korreltje zout bij de hand houden ivm leeftijdsaanduidingen
is gezond.
Tip: Waarom eens geen voordracht in de klas organiseren?
|
| Willen planten ook baby's?(verslag),
1994, Mathews, G., Lemniscaat, ISBN
90 6069 913 0
|
| Spelen met denken , 2000, Martens,
E., Lemniscaat, ISBN 60 5637 256
4, volwassenen,
|
| Spelenderwijs filosoferen met kinderen,
2000, van Bodegraven, Nanda, Elsevier, ISBN 90 3522 246 6, 6+
|
| Kriebels in je hersenen, 2002, van
Bodegraven, Nanda en Kopmels, Tamar, SWP, ISBN 90 6665 543 1, 3+, ,
|
| Jong en Wijs, filosoferen met kinderen(verslagen),
2001, Rondhuis, Thecla, Piramide, ISBN 90 2454 058 5
|
| Het hoofd van Marieke, 2001, Goeminne,
Siska en Jagtenberg, Yvonne, Hillen/Davidsfonds/Infodok, ISBN 90 768 9702
6, 4+
|
| De woordeneter, , Dedieu,
Thierrry, Luister, ISBN 90
7489 213 2, 7+,
nog verkrijgbaar bij: www.matildasboek.nl/
(in Amsterdam, helaas)
|
| Mijn woordenboek, , Desmarteau,
Claudine, Luister, ISBN 90
7489 267 1, 6+, ,
|
| Heel de wereld (prenten en foto's,
geen tekst), 2000, Couprie, K. en Louchard, A., Lannoo,
ISBN 60 2094 578 5, 0 - 6, , Lesbrief in pdf te downloaden via de lannoo
website |
|