Ik vermoed dat mijn kind hoogbegaafd is…en nu?

Dit gedeelte van de website heeft als doel je te helpen je weg te vinden in testland. We laten je delen in de ervaringen van ouders die je voorafgegaan zijn, proberen je de meest nuttige informatie gebundeld door te geven rond testen, en proberen je te behoeden voor een aantal valkuilen waar velen voor jou zijn ingetuimeld, vaak met negatieve gevolgen.

Wellicht ben je op dit moment vooral op zoek naar een toetssteen voor je vermoedens rond je kind. Je bent misschien nog wat aan 't twijfelen of je wel over hoogbegaafdheid wilt denken? Je wil immers niet overkomen als een ouder die zijn/haar kind “pusht” tot prestaties, of zo'n ouder die het hoog in zijn bol heeft, onrealistische verwachtingen heeft over zijn kind, en zo zijn/haar kind eigenlijk ongelukkig maakt, want "een kind moet toch spelen ook zeker?"

Anderzijds wil je dat je kind zich optimaal kan ontplooien, en je hebt al vaak gehoord dat hoogbegaafden het op school soms moeilijk kunnen krijgen als ze niet voldoende worden aangesproken op hun capaciteiten.

Misschien vertoont je kind ook al tekenen van stress (buikpijn, hoofdpijn, agressie,...) waarvan je vermoedt dat ze samenhangen met de school waar je kind met veel enthousiasme het schooljaar was gestart.

Kortom, je hebt het gevoel dat je moet uitzoeken of je kind hoogbegaafd is, maar hoe begin je eraan?

De "niet doen" puntjes...

• Panikeren helpt niet. Maar dat wist je al. Je kind heeft het moeilijk misschien, maar paniek helpt niet. Het probleem analyseren en aanpakken wél.
  
• Stel niet uit. Wachten tot de school zelf met vermoedens komt aanzetten heeft geen zin.
  • Blijf niet wachten tot de (kleuter)juf(meester) je op een ochtend zelf aanspreekt en zegt van: “je kind is opvallend vooruit, heb je er al eens aan gedacht dat het hoogbegaafd zou kunnen zijn?”
    Niet elke school heeft al een HB-beleid wat betreft detectie en een handelingsplan voor hoogbegaafde leerlingen. Er is nog veel werk in Vlaanderen wat dat betreft! Niet elke leerkracht kent de kenmerken van hoogbegaafdheid, niet elke school heeft een actief detectiebeleid.
    Vaak ziet men ook het nut (nog) niet in van een actieve detectie, vanuit een verkeerd beeld van wat hoogbegaafdheid is (misvattingen zoals "een slim kind kan alles vanzelf, heeft geen extraatjes nodig" leven nog meer dan we soms denken bij leerkrachten! ).
    Als je school natuurlijk wél ervaring heeft met hoogbegaafden, is de deur al op een kier of zelfs open, en ligt de situatie anders. Een open gesprek is dan wellicht het beste.
  • Wachten op een oudercontact op school en denken van: “als mijn kind hoogbegaafd is zullen we het nu wel horen.” , kan leiden tot teleurstellingen. Zie punt hierboven voor verdere uitleg.
    
• Laat je niet ontmoedigen door wat je bij een eerste gesprek misschien te horen krijgt aan susserijen. Het gaat niet om jouw eergevoel, maar over het belang van je kind. Kweek wat haar op je tanden dus, en eelt op je ziel.
  Voorbeelden:
  • “Flink is je kind wel maar ik maak me wat zorgen over zijn sociaal-emotionele ontwikkeling, Ik heb de indruk dat hij het nog moeilijk vindt om in groep te werken.”
  • “Je kind is wel flink maar hij heeft wat aandachtsproblemen. Hij kan zò afwezig zijn…dat zal toch moeten beteren tegen dat hij naar het eerste leerjaar gaat hoor.”
  • En soms krijg je gewoon: “Alles gaat prima, ik heb eigenlijk geen opmerkingen, je kind maakt heel flink haar werkjes, heeft een goed geheugen, kan geconcentreerd werken, niks om je zorgen over te maken!”
    
• Wacht dus niet op Godot.
  De ervaring van veel ouders is dat de school niet zo snel zelf vermoedens uitspreekt in de richting van hoogbegaafdheid (maar er zijn uitzonderingen, zeker weten!), en al helemaal niet bij je oudste kind op deze school (jongere broers en zusjes van HB kinderen lijken sneller gedetecteerd te worden, kinderen uit één gezin worden wel eens vergeleken met elkaar).
  Sommige ouders, zich van geen kwaad bewust, wachten soms (te) lang om zelf verdere stappen te ondernemen, want "de (kleuter)juffen zien toch elk jaar zoveel kindjes, het zou hen wel opgevallen zijn als mijn kind veel slimmer was dan de anderen.” Nu kan het wel zijn dat het is opgevallen, maar veel leerkrachten en scholen zien dit niet als iets waar over moet gepraat worden met ouders. Jammer genoeg, want zo blijven beide partijen met vragen zitten.
  
• Begin er zelf over.
  Als ouders is het goed naar aanleiding van een oudercontact een dialoog kan op gang brengen met de school over de sterke kanten van je kind, en je eventuele bezorgdheid over of je kind wel voldoende uitdaging heeft op school. Of het daarbij wenselijk is om meteen over hoogbegaafdheid te beginnen, moet je een beetje proberen in te schatten volgens wie je voor je hebt: staat deze leerkracht open voor zoiets, of spreek je beter in bedekte termen? Draai echter ook niet te lang rond de pot, want dan schep je zelf onduidelijkheid.
  
  Opgepast wel in zulk een gesprek voor de dooddoeners van sommige leerkrachten (die vaak niet anders hebben geleerd, het is echt niet slecht bedoeld!).
  De leerkracht zou wel eens een aantal argumenten kunnen gaan aanhalen om je vermoedens af te zwakken, je “gerust” te stellen, en daardoor geneigd zijn om de nadruk te leggen om de “zwakheden” van je kind (gaande van fijne motoriek, over sociale integratie en emotionele rijpheid, tot aandachts- en concentratieproblemen). Ontken zeker niet wat men als beschrijving van je kind weergeeft (tenslotte is dat de beleving van die leerkracht). Plaats wél die observaties dadelijk in het perspectief van een kind met een asynchrone ontwikkeling, en ga in op de werkpunten die genoemd worden, en de aandachtspunten voor de leerkracht die de aanwezigheid van verschillende leeftijden in je kind met zich meebrengen. Leid vervolgens het gesprek opnieuw in de richting van de sterke kanten van je kind, en stel de vraag naar wat er zal gebeuren om ook die aspecten van je kind aan bod te laten komen.
  
  Een zeer goed pad is vragen wat je kind zal léren dit schooljaar, en eventueel het jaar nadien. Daarmee doe je de leerkracht nadenken over de aanpak van je kind in de klas zonder dat jij meteen over alle gevaren van verveling e.d. moet beginnen.

• Wat je ook best niet doet is onvoorbereid contact opnemen met het CLB om bij hen je vermoedens te checken.
  
  Probeer eerst uit te zoeken of het CLB waar je school een contract mee afsloot, wel op de hoogte is van wat hoogbegaafdheid is, en wat het betekent voor een kind op school. Anders zal je ongewild misschien een pak adviezen oogsten die niet altijd gefundeerd zijn en je nog meer in de war kunnen brengen.
  
  Zoek ook vooraf uit hoe de CLB medewerker binnen de school van je kind functioneert: is er een goede verstandhouding met de school, komt men er vaak, welke taken neemt die persoon op, bespreekt de school alle zorgdossiers met de CLB medewerker of is er eerder een minimale samenwerking, enz.
  
  Bedenk ook dat het CLB liefst zal willen terugkoppelen naar de school, dus maak daarover desgevallend goede afspraken, indien je wenst dat je contact onder 4 ogen blijft. Want wat voor jou begon als een ‘check’ kan zonder goede afspraken anders een "probleem" worden dat aan de school wordt "gesignaleerd". Vraag eventueel een kopie van wat aan de school wordt meegedeeld.
  
  Zoek uit hoe je school staat tegenover het rechtstreekse contact met een CLB (een algemeen vraagje "kunnen ouders bij vragen op CLB beroep doen" bij een infovergadering, of naar aanleiding van de vermelding van het adres van een CLB in de schoolkrant, kan echt geen kwaad, en zo weet je meteen wat de school over eventuele directe contacten denkt). Sommige scholen reageren gevoelig op het feit dat een ouder rechtstreeks het CLB contacteert, hoewel je wel degelijk dat recht hebt: CLB's moeten zich bezighouden let het welbevinden van een kind in de school, en daar horen contacten met ouders bij!
  
  Er zijn een aantal ouders met zeer goede ervaringen met bepaalde CLB's. Je kan eventueel je vragen over het CLB waar jouw school mee samenwerkt stellen bij de Belgische oudergroep van hoogbegaafden (HBBK) op het web, andere ouders zullen graag hun ervaringen delen! groups.yahoo.com/group/hbbk/
  
• Je te hard concentreren op de prestaties van je kind om je vermoeden te toetsen is ook niet aan te raden. De prestaties van je kind bijvoorbeeld gaan vergelijken met de prestaties van andere hoogbegaafden, heeft weinig zin. Hoogbegaafdheid gaat immers over een potentieel. Of dit potentieel al dan niet wordt omgezet in prestaties hangt van een heel aantal factoren af (zie hierover de pagina over de definities van HB in literatuur). Het is een fabeltje dat een hoger potentieel automatisch leidt tot hogere prestaties. Daar is méér voor nodig.
  
• Het is ook niet zinvol om te wachten met je kind uitdaging geven (of pleiten voor aanpassingen op schools vlak,) tot je een officiële diagnose van hoogbegaafdheid hebt. Die diagnose kan immers eventjes op zich laten wachten, en ondertussen blijft je kind op zijn honger zitten. Dit ervaart je kind misschien wel als een "ontkenning" van zijn mogelijkheden door jou, wat tot een pak frustraties en zelfs een negatief zelfbeeld kan leiden.
  Op dit punt kan het nuttig zijn de tekst "mythes en misvattingen" ivm hoogbegaafdheid al eens door te nemen , en de doktersparabel te lezen.
  

Wat kan je wel doen?

In de eerste plaats is het zinvol om je te informeren over hoogbegaafdheid. Er is heel veel informatie te vinden, maar in deze fase wil je vooral weten of

• je vermoedens terecht zouden kunnen zijn,
• of het zinvol is om je kind te laten testen,
• of het wel wenselijk is om je kind met een labeltje van hoogbegaafdheid door het leven te laten gaan
• bij wie je terecht kan om je kind te laten testen rond hoogbegaafdheid
• of je jezelf en je kind moet voorbereiden op testafname, en hoe je dat doet

Deze verschillende items werken wij uit op de pagina's in dit gedeelte van de site.

Een mooie pagina over de zin van testen:
www.choochem.nl/verslagen/peters0009/zin-en-onzin-van-testen.php