"With
a good heredity, nature deals you a fine hand at cards; and with a
good environment, you learn to play the hand well. (Walter C. Alvarez)"
(Goede genen betekent dat Moeder Natuur je een handvol goede kaarten geeft.
In een goede omgeving zul je leren om goed te spelen met je kaarten)
"Talent, lying in the understanding,
is often inherited.
Genius, being the action of reason or imagination, rarely or never. (Samuel
T. Coleridge)
Een stimulerende omgeving geeft je vleugels. Of, als je al een aanleg
hebt tot vleugels, helpt zo'n omgeving je vliegen. Ouders spelen een cruciale
rol. Zij zijn niet alleen thuis de voornaamste spelers om hun kinderen
te begeleiden, zij hebben ook een belangrijke taak om de ruimere omgeving
ertoe te brengen de eigenheid van hun kinderen te respecteren.
Reacties van de directe omgeving op jouw manier van omgaan met je hoogbegaafd
kind, of op aangepaste vormen van onderwijs: sommigen hebben geluk, anderen
niet. We zullen hier in de toekomst een aantal ervaringen weergeven. Voorlopig
enkele teksten om over na te denken.
Het meisje met de vleugels
Er was eens een meisje dat vleugels kreeg, die groeiden uit haar
schouderbladen. De buren spraken de ouders er op aan, dat ze die vleugels
moesten afknippen, maar de ouders reageerden verbaasd en weigerden. Een
poosje later zeiden de buren: "Als je ze dan niet wil afknippen,
laat ze dan tenminste kortwieken". Weer weigerden de ouders en gingen
de buren onverrichterzake naar huis. Nog enige tijd later kwamen de buren
er weer op terug: "Wat doe je het kind aan?" De ouders zeiden:
"we leren haar vliegen".
(deze tekst komt uit een lezing die Chris 't Mannetje gaf voor Pharos
Veluwe. Bavo Hopman maakte een verslag dat je kan lezen op: www.pharosnl.nl/algemeen/veluwe/verslagen/lezing28-11-02.html)
Een kapot vijfhoekje
Een kapot vijfhoekje
In de wereld van de puntige vierkantjes werd eens een vijfhoekje geboren.
Vijfhoekjes waren jammer genoeg niet gewenst bij de puntige vierkantjes.
De
vierkantjes zegden: "We breken er wel een hoekje af, dan is het ook
een vierkantje". Dat ging niet zo makkelijk als ze dachten. Ze timmerden
erop los, maar het lukte niet om er een vierkantje van te maken.
Het vijfhoekje was nu flink beschadigd. De puntige vierkantjes waren teleurgesteld
over het resultaat. Ze gaven het kapotte vijfhoekje dan maar een grote plank,
een houten vierkant, met twee kijkgaten erin. Het vijfhoekje moest voortaan
altijd die plank voor zich uit dragen, om op een vierkant te gelijken. Zo
kon het zich jarenlang in de wereld van de vierkantjes bewegen. Dat vonden
de vierkantjes best aanvaardbaar.
Het vijfhoekje werd doodmoe van altijd met die grote zware plank te zeulen.
Het bleef maar zoeken en zoeken naar een oplossing om ooit echt een vierkantje
te worden. Na lange tijd kwam het uitgeputte vijfhoekje een paar wijze afgeronde
vierkantjes tegen. Die zagen er veel vriendelijker uit dan de puntige vierkantjes.
"Hoe kan ik ooit nog een echt vierkantje worden?" vroeg het
vijfhoekje. "Jij? Een vierkantje? Maar je bent gewoon een vijfhoekje!" zegde één
van de afgeronde vierkantjes. "Leg die plank eens even neer."
De andere afgeronde vierkantjes zagen het nu ook. "Ja! Jij bent gewoon
een vijfhoekje! Jij hoeft toch niet te doen alsof je een vierkant bent!
Je hebt alleen maar een hoekje meer dan wij, daar is niks mis mee. Wij kennen
er nog zulke, hoor!"
Bij de afgeronde vierkantjes mocht het kapotte vijfhoekje dat zware stuk
hout eindelijk weggooien. Een paar puntige vierkantjes hadden dat van ver
gezien en zegden: "Oei, nu gaat het heel erg slecht met het vijfhoekje,
het lukte altijd zo goed met die plank!"
Maar het vijfhoekje wist wel beter.
(c) Landschip
Een verhaal uit Nederland
red: Dit verhaal toont aan hoe niet-begrijpend mensen soms omgaan met
kinderen van een ander. Hoe vaak er geoordeeld en veroordeeld wordt. In
dit geval gaat het over een hoogbegaafd hypersensitief kind, dat duidelijk
gedragsproblemen stelt, maar vergelijkbare verhalen bestaan er over allerlei
kinderen die niet "gewoon" zijn. Natuurlijk is het vervelend
dat zo'n kind qua gedrag niet tussen de lijntjes loopt. Niet alleen voor
de ouders en de ruimer omgeving, maar vooral, en dat wordt wel eens vergeten,
voor het kind zélf. Het ervaart vaak zélf dat onvermogen
te doen wat hoort, het steeds weer opnieuw niet voldoen aan verwachtingen,
als een teken van "minder OK" zijn, en dat wreekt zich op het
zelfvertrouwen van zo'n kind. Afwijzende en zelfs cassante reacties van
een omgeving spelen vaak een versterkende rol ivm het lage zelfbeeld dat
hierdoor kan ontstaan, en versterken zo wel eens dat vervelend gedrag:
"ze willen mij toch niet, ik doe het toch steeds fout" denkt
zo'n kind dan, en vermits het geen vriendschap of prijzende woorden te
verliezen heeft, is de motivatie om steeds opnieuw te proberen al snel
weg. Dit verhaal is een oproep om begrip: het is niet onze bedoeling om
hoogbegaafdheid of hypersensitiviteit als excuus voor lastig gedrag te
gebruiken, wél om te pleiten voor enig geduld met deze kinderen
en vertrouwen in de ouders, die ook maar hun best doen en proberen hun
kind tot evenwichtige volwassenen te helpen opgroeien.
Sinds we een verklaring aan het zoeken zijn voor het gedrag van
onze zoon, is uw site een goede houvast voor ons geworden. Ik ben een
moeder uit Nederland en loop tegen enorm veel problemen aan bij onze zoektocht
en uiteindelijk het besef dat onze zoon "anders" is. Vooral
de omgeving speelt hierbij een grote rol. Ik denk dat dit voor veel mensen
een enorm probleem is. Familie, buurt, school, we lopen tegen ontzettend
veel vooroordelen aan. Vandaar dat ik mijn verhaal wil doen, omdat ik
daar op uw site maar een heel klein stukje van kan terugvinden.
Lars is nu vier jaar en hij is twee weken geleden getest bij een adviesbureau
voor hoogbegaafde kinderen. Hij scoorde op alle tests heel hoog en is
didactisch twee jaar verder dan de meeste kinderen van zijn leeftijd.
Hij zit net vier maanden op de basisschool, in een instroomgroep, groep
0. Hij is nog te jong om te kunnen zeggen dat hij hoogbegaafd is, maar
die indicatie is er in ieder geval wel. Hij gaat nu in ieder geval al
een jaar versnellen omdat hij zichzelf op dit moment aan het leren lezen
en rekenen is en in groep 1 en 2 zijn ze daar nog niet mee bezig.
Lars is ook hypersensitief, iets wat de kinderpsycholoog heeft vastgesteld
maar wat geen officiele diagnose is.
We zijn ongeveer een jaar geleden begonnen met zoeken naar een verklaring
voor zijn gedrag. Hij was onrustig, had (en heeft) enorme driftbuien,
slaapt heel slecht, hoort en ziet werkelijk alles, denkt heel diep na
over alles en stelt de hele dag vragen. Hij zuigt overdag alle energie
uit ons door zijn behoefte aan informatie en door zijn soms bijna hyperactieve
buien. Soms denken we dat hij lekker zit te spelen of te rusten, maar
dan komt er ineens een vraag of vertelt hij iets wat zo diepzinnig is
dat we het bijna zielig vinden dat dat allemaal door zijn hoofdje spookt.
We hebben moeite gehad met onze zoon. Voornamelijk vanwege zijn driftbuien,
die hij eigenlijk alleen krijgt op verjaardagen en zo, waar veel mensen
zijn en waar hij het idee heeft de controle kwijt te zijn. Het overweldigt
hem allemaal en hij kan daar nog niet goed mee omgaan. We weten nu dat
dat komt door zijn hypersensitiviteit en we weten ook hoe we moeten reageren.
Eerst, toen we het nog niet wisten, werden we zelf boos om zijn driftbuien
en vonden we dat hij zich maar moest aanpassen en moest luisteren, waarmee
we de hele situatie natuurlijk erger maakten. Nu weten we gelukkig wel
beter. Ik ben een tijd zo nerveus voor verjaardagen geweest dat ik probeerde
door de opvoeding mijn kind zo te maken zoals anderen hem graag zien,
wat een enorme strijd opleverde.
Ook op de peuterschool ging het niet. Het eerste half jaar, vanaf zijn
tweede verjaardag, vond hij geweldig. Daarna ging hij plagen, dwarsliggen,
niet luisteren, niet stilzitten, noem maar op. Ik moest steeds bij de
juf komen voor wat hij wel had gedaan. Zij vertelde me ook dat hij het
enige kind was waar zij een echt gesprek mee kon voeren. En dat ze soms
schrok van de dingen die hij zei en/of wist. En dat ze het gevoel had
dat hij in zijn hoofd acht jaar was, terwijl hij nog maar twee/drie was.
Thuis was hij een heel ander kind. Maar vaak, als er kindjes kwamen spelen,
ging het weer mis en kreeg hij vaak driftbuien. Aan de andere kant is
onze zoon een erg sociale jongen. Hij trekt erg toe naar volwassenen,
altijd gedaan, en probeert uit die mensen zoveel mogelijk informatie te
krijgen. Hij vindt het leuk om voor mensen te zorgen en voelt zodanig
sferen en zo aan dat hij precies weet wanneer ik bijv. hoofdpijn heb.
Dat enorme verantwoordelijkheidsgevoel wat hij heeft om voor mij of iemand
anders uit het gezin te moeten zorgen als iemand niet lekker is, is op
zich al bijna zorgwekkend. Ik zou echt heel graag willen dat hij wat onbezorgder
was.
Lars is altijd heel snel geweest in zijn ontwikkeling. De eerste dag dat
hij geboren was viel het de kinderarts al op dat hij zo alert was en zei:
daar ga je mee afzien. Ik dacht dat hij dat gekscherend bedoelde, maar
nu begrijp ik wat hij bedoelde. Van veel mensen kreeg ik te horen dat
ik een kind had met een "oude ziel", of dat ik een kind had
dat "wel vooruit wilde", of dat ik een kind had wat "veel
ouder" leek. Ik heb daar nooit zo bij stilgestaan, maar achteraf
gezien, als ik hem vergelijk met andere kinderen, is hij inderdaad anders.
Ook de omgeving merkte dit dus al snel op.
En die omgeving heeft ervoor gezorgd dat ik me een hele tijd, en nu nog
eigenlijk, heel ellendig heb gevoeld. Inderdaad, onze zoon kan niet zo
heel goed met andere kinderen van zijn leeftijd spelen. Hij doet heel
goed zijn best, maar het klikt gewoon niet. Na een half uur is hij het
helemaal beu. Maar van moeders krijg ik de meest uiteenlopende etiketten
op mijn kind geplakt: wijsneus, een kind met een duidelijke gedragsstoornis,
zelfs het woord ettertje is al gevallen. En dit steekt me. Het zijn vrouwen
die onze zoon alleen op verjaardagen zien, iets wat voor hem een grote
ramp is, en waardoor hij zo verandert dat wij hem niet meer terugkennen.
Maar ook in het speeltuintje voor onze deur, en in de supermarkt en waar
dan ook: zo, die zoon van jou kan het wel vertellen, zo, die zoon van
jou is wel een wijsneus, zeg, wat een vermoeiend en nieuwsgierig kind,
hoe oud is hij eigenlijk, nou, je pusht hem zeker wel erg omdat hij al
zoveel weet? Zulke dingen. Vaak hele negatieve dingen. Mensen staan niet
te kijken op een kind die het hun wel eventjes uitlegt, dat wordt gewoonweg
niet geaccepteerd.
Een tijdje geleden heb ik een beetje uitgelegd dat onze zoon verder is
in zijn ontwikkeling dan anderen, en dat we hem, na heel lang wikken en
wegen en op advies van GGZ (red: Geestelijke Gezondheids Zorg),
zouden laten testen. Nou, toen brak de hel helemaal los. Nu moet ik van
meerdere mensen horen "dat ze niks aan hem zien" , maar sjonge,
hun kind, ja, die heeft al een kinderencyclopedie, nee, mijn kind stelt
zoooooveel vragen, en goh, mijn kind is pas slim, die praat al beter dan
de hele klas bij elkaar!!! Heel vermoeiend allemaal. Hij is wel heel vervelend,
maar slim? Nee, dat valt hun niet zo op. Want hij weet toch niet hoeveel
4 + 4 is? En die puzzel, daar heeft hij wel moeite mee. Mensen doen alsof
wij heel blij en trots zijn als ons kind hoogbegaafd zou zijn. Ik maak
me juist heel veel zorgen om hem. Hij stelt me nu al vragen waar ik het
antwoord niet op weet en dat vindt hij erg frustrerend. Maar die omgeving,
die maakt het zo verschrikkelijk moeilijk om te accepteren dat je een
"ander" kind hebt. Sommige mensen zeggen ook dat ik juist trots
zou moeten zijn, dat het zo bijzonder is dat je een kind hebt waar je
anders mee moet omgaan, dat je daardoor juist een heel andere kijk op
de wereld en de mensen krijgt. Nou, dat is een ding wat zeker is. Maar
zulke opmerkingen doen me dan wel weer goed. Wat is het toch een zware
en vermoeiende concurrentiestrijd tussen ouders. Als onze zoon een driftbui
krijgt op een verjaardag, zeggen mensen (of we horen het later terug)
van: zie je wel, dat is wel een vervelend kind, nou, dan valt die van
mij nog mee hoor!! En als ik dan niet kwaad wordt op mijn kind omdat ik
weet dat hij dat niet expres doet: nou, ik zou dat niet pikken hoor, ik
zou daar echt wat van zeggen. Ik kan me daar ontzettend kwaad over maken.
Ze zien een fractie van wat hij is en daar baseren ze hun mening op. Ik
heb het met de hele situatie ontzettend moeilijk. Ook de school: wij zien
niks aan hem en dus is er ook niks met hem aan de hand. Ze hebben echt
een houding van: goh, daar is weer zo'n moeder die een perfect kind wil
hebben, en wij moeten daar weer op inspelen. Die ouders van tegenwoordig,
die laten hun kinderen maar testen, want ja, ze moeten wel slim zijn.
Maar ondertussen krijg je wel van dezelfde leerkrachten te horen dat je
kind op school de hele groep druk maakt, dat hij niet blijft stilzitten,
de clown van de klas is, erg boos kan worden, de juf tegenspreekt en eigenlijk
gewoon heel vervelend is. Verveeld, dat is hij. Hij moet ander lesmateriaal
krijgen, hij wil niet tekenen en kleuren en spelen, hij wil leren lezen
en schrijven!!! Maar maak dat de juf maar eens wijs, want ondertussen
is hij wel bang om iets nieuws te leren vanwege faalangst en zijn onzekerheid.
Nieuw is synoniem aan eng. Echt, het is heel erg vermoeiend en ik ben
daar echt als moeder heel erg down van op dit moment. En dat heeft weer
invloed op onze zoon. Maar op het moment dus dat jouw kind niet in het
gangbare hokje kan worden geplaatst, krijg je als ouders van zoveel verschillende
kanten etiketten en vooroordelen, daar word je zo moe en verdrietig van.
Ik zou juist wel wat steun kunnen gebruiken. Maar dat is ver te zoeken.
Daarom heb ik het plaatje van jullie site: "ik ben graag mezelf,
er zijn anderen genoeg", uitgeprint en op de koelkast geplakt. Dat
is mijn hart onder de riem. Ik moet leren dat hij eenmaal anders is en
zo ook wordt gezien door anderen, en ik moet niet proberen hem om te buigen
naar iemand die hij niet is, alleen vanwege de omgeving. Daar zijn wij
nu mee bezig en wij als ouders moeten nog heel veel van onze zoon leren!!!!
Ons belang is dat hij gelukkig wordt, de goede begeleiding krijgt en opgroeit
tot een evenwichtig persoon, en daar zullen wij ons uiterste best voor
gaan doen!!
(tekst van de mama van Lars, maart 2006 - reacties via het mail
adres van de redactie aub)
|