Vraag: bij wie kan ik terecht om mijn
kind te laten testen rond hoogbegaafdheid?
Om te beginnen willen we even vermelden dat je je kind in geen
geval mag laten testen door een hem/haar bekend persoon. Een vriend
of familielid inschakelen die vanuit zijn/haar opleiding een IQ test mag
afnemen is dus geen verstandige keuze.
Omdat de bij ons gangbare IQ testen in principe niet zijn ontworpen om
hoogbegaafdheid op te sporen, kunnen we niet genoeg benadrukken hoe belangrijk
het is om je kind te laten testen door specialisten in deze materie.
Een goed onderzoek omvat trouwens meer dan een IQ test, en voorziet
minstens ook een gerichte observatie van je kind, waardoor je ook duidelijkheid
krijgt over het gedrag en de werkhouding van je kind tijdens de test. Uiteraard
is een degelijk, schriftelijk verslag en een mondelinge bespreking ervan
iets waarnaar je desnoods moet vragen. Een slordige rapportering maakt
dat je niets kunt aanvangen met het testresultaat.
Zorg dat de keuze van de tester goed is, zo vermijd je de nood
aan hertesten
Na een slecht afgenomen test kan je kind niet zomaar even hertest worden
bij een andere instantie: IQ testen zijn er niet in overvloed, ze zijn
verder leeftijdsgebonden, en er zijn leer-effecten.
Het aantal testen dat werd genormeerd voor het Nederlandstalige gebied
is zeer beperkt. Vaak ben je dus in geval van een mislukte test, aangewezen
op afname van dezelfde IQ test,. Het spreekt vanzelf dat er enige tijd
moet verstrijken voor men een zelfde test opnieuw kan afnemen. Er zijn
immers herinneringseffecten die kunnen meespelen waardoor het resultaat
kunstmatig kan worden omhoog geduwd. Veelal stelt men dat er minstens 2
jaar moet verstrijken tussen de 1ste en 2de afname van dezelfde test (niet
iedereen is die mening toegedaan, dus informeer je bij een goed testcentrum).
Wat er ook zou kunnen gebeuren is dat je kind past voor de herhaling ("ik
heb dit al eens gedaan...") en daardoor onderpresteert op een
tweede test.
Over de leer-effecten van tests kan je meer lezen bij Kaufman: www.speechandlanguage.com/cafe/13.asp.
Je zal zien dat het leer-effect een verschil kan geven tot 15 punten, zeker
als het om twee testen gaat van "dezelfde familie" (bv. WPPSI-R
en WISC). Gemiddeld is dat 7 punten op het TIQ (totaal IQ), 3 op VIQ (verbaal
IQ) en 9 op PQ (performaal IQ). Merk op dat de winst op het performale
groter is dan deze op het verbale.
Het is dus belangrijk dat de testafname meteen goed gebeurt.
Testcentra
Hieronder bespreken we enkele instanties die IQ testen kunnen afnemen.
Lang niet elke instantie is echter ook goed op de hoogte van hoogbegaafdheid.
Daarom hebben we op deze website een lijstje opgenomen van centra en individuele
personen die gespecialiseerd zijn in diagnostiek en begeleiding van hoogbegaafden
(zie adreslijst van testers en
begeleiders). Hieronder beperken we ons tot een algemene bespreking
van de verschillende testcentra.
- CBO: Centrum Voor Begaafdheidsonderzoek (Antwerpen): www.ua.ac.be/main.asp?c=*CBO
Het Centrum voor Begaafdheidsonderzoek (CBO) te Antwerpen heeft een zeer
ruime ervaring en heeft een uitstekende reputatie wat betreft het testen
en begeleiden van hoogbegaafden. Testen bij hen is echter niet goedkoop
(maar je kan een regeling bespreken met hen). Het voordeel is wel dat
het niet bij testen alleen blijft. Na de testen kan CBO ook concrete hulp
bieden bij:
- de begeleiding van je kind op emotioneel vlak
- de begeleiding van je kind op school
CBO test ook ruimer dan enkel de IQ test.
Verder is het CBO ook actief als
pleitbezorger voor een degelijke aanpak van hoogbegaafden in het
onderwijs. Men organiseert bijscholingen, studiedagen, en publiceert
over het onderwerp.
CBO is ontstaan vanuit het kader van de maatschappelijke dienstverlening
van de Universiteit Antwerpen, toen nog UFSIA.
Prof. dr Tessa Kieboom en haar team hebben de laatste 15 jaar op verschillende
terreinen bergen verzet.
CBO test kinderen, begeleidt individueel en naar scholen toe, begeleid ook kinderen
en jongeren in groep (sociale vaardigheden, axenroos, assertiviteit,...), richt
seminaries en workshops in voor ouders en voor mensen uit het onderwijs, begeleidt
volwassen hoogbegaafden.
Dr. Tessa Kieboom kiest ook expliciet voor een actieve rol in het bepleiten van
een speciale aanpak in scholen bij de politiek en beleidsmensen, iets wat uniek
is in Vlaanderen.
Het CBO - Centrum voor Begaafdheidsonderzoek werkt al 15 jaar uitsluitend met
hoogbegaafden.
Adresgegevens:
Vanaf 1 mei 2007 is het team van prof. dr. Tessa Kieboom te bereiken
op het volgende adres:
Centrum voor Begaafdheidsonderzoek
Grote Steenweg 40
2600 Berchem (Antwerpen)
Telefoonnummer: 03 297 30 88
Faxnummer: 03 297 31 86
E-mailadres: info@cbo-antwerpen.be
De diensten aan de cliënten (kinderen, jongeren, volwassenen, ouders,
scholen, …) blijven gewoon doorlopen op het nieuwe adres. Dankzij een
samenwerkingsovereenkomst met de Universiteit Antwerpen blijven
de wetenschappelijke onderbouwing en het onderzoek gegarandeerd.
- CLB
Ook Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB) nemen IQ testen af, en deze
zijn zelfs gratis. Voor veel ouders en scholen lijkt afname van een IQ
test via het CLB een logische stap. Toch is hierbij enige voorzichtigheid
geboden: niet elk(e) CLB ( medewerker) heeft ervaring heeft met het testen
van hoogbegaafden. Je kan daarom best eerst nagaan met welk CLB je school
samenwerkt en of dit CLB echte ervaring heeft met het testen en begeleiden
van hoogbegaafden. Andere ouders van hoogbegaafden raadplegen omtrent
hun ervaringen met een specifiek CLB kan in deze context heel zinvol zijn.
Kijk eens op groups.yahoo.com/group/hbbk/
als je meer wenst te weten over de Vlaamse mailinglijst van ouders van
hoogbegaafde kinderen, waar ouders ervaringen uitwisselen. Een vraag over
ervaringen met een specifiek CLB is snel gesteld...
Het is wel opvallend dat de laatste jaren, een aantal CLB's echt aan een
inhaalbeweging zijn begonnen wat betreft detecteren van hoogbegaafden,
testen, en begeleiden van scholen in het opstellen van een handelingsplan
voor hoogbegaafden. Dit is een evolutie die we alleen maar kunnen toejuichen.
Hoogbegaafden behoren wel degelijk tot de doelgroepen van de CLB's, dus
een gedegen kennis van het onderwerp is wel degelijk vereist.
Op deze websites vind je de CLB koepels:
website VCLB (vrij CLB): www.clb-net.be
website POC CLB Gemeenschapsonderwijs: www.gemeenschapsonderwijs.be/poc/
website CLB van OVSG: www.ovsg.be/oldsite/2orgCLB.htm
Provinciale Ondersteuningscel VCLB Brabant: www.digiclb.be/pvoc/index.htm
- Privé-praktijken van psychologen, psychiaters en psychotherapeuten
Sommigen nemen IQ testen af, al dan niet gecombineerd met verdere diagnostische
onderzoeken, anderen beperken zich tot begeleiding. In elk geval heeft
zowat elke praktijk zijn specialisme, en is onderzoek met betrekking tot
hoogbegaafdheid niet in elke praktijk aangewezen.
De kosten voor consultatie liggen meestal ergens tussen 30 en 50 euro
per consult (dat gemiddeld meestal een uur duurt). Bij psychiaters betaal
je meestal wat meer voor een consult maar een deel daarvan wordt wel terugbetaald
door je ziekenfonds. Sommige ziekenfondsen komen tussen in consulten bij
privé psychologen (als deze zich aan bepaalde voorwaarden houdne).
Informeer je dus best even bij je ziekenfonds!
Sommige hulpverleners hebben zeker hun sporen verdiend i.v.m. diagnostiek
en begeleiding van hoogbegaafden. Hun contactgegevens en verdere informatie
vind je op onze adressenpagina testen
en begeleiden.
- Centra voor ontwikkelingsstoornissen (COS)
In deze centra zijn multidisciplinaire teams werkzaam die behalve begaafdheidsonderzoeken
ook tal van andere onderzoeken verrichten.
Veelal worden kinderen bij dergelijke centra aangemeld omwille van ‘probleemgedrag’
of vragen betreffende de algemene ontwikkeling van het kind. Vervolgens
kijkt men vanuit een hele reeks disciplines naar je kind waarna men eventueel
tot de diagnose van hoogbegaafdheid komt, al dan niet gecombineerd met
andere diagnoses.
Voor deze centra geldt dat sommige (omwille van hun specialisme) goed
vertrouwd zijn met hoogbegaafdheid, andere veel minder. Het is dus nuttig
om andere ouders te consulteren die ervaringen hebben met deze centra,
en je vooraf bij het centrum zelf ook goed te informeren over wat men
te bieden heeft.
- Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG): www.wvc.vlaanderen.be/geestelijkegezondheidszorg/index.htm
Aangezien deze centra zijn gesubsidieerd is consultatie en begeleiding
in deze centra vrij goedkoop tot kosteloos.
Voor deze centra geldt dat sommige goed vertrouwd zijn met hoogbegaafdheid,
andere veel minder. Het is dus nuttig om andere ouders te consulteren
die ervaringen hebben met deze centra, en je vooraf bij het centrum zelf
ook goed te informeren over wat men te bieden heeft.
- Revalidatiecentra
Ook hier worden kinderen vaak niet aangemeld met een vermoeden van hoogbegaafdheid,
maar eerder omwille van een specifiek probleem dat zich meestal bevindt
op het vlak van leerstoornissen, spraakmotoriek, sensorische problemen
of grove of fijne motoriek. Soms komt als bijproduct van de testen en
observaties, een vaststelling van hoogbegaafdheid naar boven. Er zijn
ouders die goede ervaringen hebben gemeld met bepaalde van deze centra.
|